Entry for July 16, 2007

Ốm.

Anh thì sợ ốm. Thành ra anh nốc thuốc như điên mỗi khi anh thấy hơi khác thường. Thành ra anh bắt bạn bè anh nốc theo anh mỗi khi có người lỡ buộc miệng than đắng môi nhạt miệng. Thành ra anh cũng ít ốm. Nhưng khi cơn đau ốm lặng lẽ dí dao vào sườn anh không kèn, không trống thì anh bó tay quy hàng. Như chiều nay chẳng hạn.

Anh đi công tác. Anh nói chuyện với khách hàng rôm rả. Anh nói chuyện với đồng nghiệp rôm rả. Vậy mà khi vừa dập cánh cửa xe lại sau lưng anh biết rằng mình chắc chắn là đang ốm. Bất ngờ mà hiển nhiên không cách gì chối cãi.

Quờ quạng lên văn phòng làm cho nốt mấy việc dang dở, anh xin phép sếp cho về sớm. Còn 15’ là hết giờ làm. Sếp dán vào khuôn mặt tái xanh của anh một cái nhìn lạ lẫm rồi cũng gật đầu.

Quãng đường 10’ về nhà tự dưng dài bất thường, đông xe bất thường, đèn đỏ nhiều bất thường và anh bất thường. Chỉ vừa qua được 2 cái ngã tư là anh bắt đầu thấy đầy ứ trong cổ họng và dù đã cố gắng đưa xe vào lề thì anh cũng không ngăn kịp cơn “phún xuất” bất ngờ của mấy thứ anh vừa ăn hồi trưa. Thậm chí một ít còn không kịp lao xuống mặt đường mà vương lại ngay trên xe. Anh lồm cồm đứng xuống bên vỉa hè đợi chờ cơn thịnh nộ tiếp theo của bạn dạ dày thì có vẻ sau khi thấy mình chỉ vừa thị uy mà nạn nhân đã xanh như tàu lá chuối, bạn này khinh bỉ khoanh tay đứng nhìn chứ chẳng thèm nổi cơn nữa. Nghe ngóng một chặp, anh tự nhủ chắc đã xong và cố gắng phi về nhà. Phải uống thuốc nữa chứ. Mà thuốc lúc nào chẳng đầy nhà!

Hôm nay mát trời nên nhà anh mát mẻ. Đẩy cửa bước vào nhà đã thấy nhẹ nhàng và yên tâm biết bao nhiêu. Bây giờ thấy cũng bớt mệt và chỉ hơi buồn ngủ. Ah ha, hẳn là do ngủ ít quá đây mà. Thế này thì chẳng cần thuốc gì, không lẽ lại đi chơi thuốc ngủ. Thế là anh thiếp đi trong suy nghĩ:” Ít ra mình cũng phải mệt mệt như vầy sau bao lâu mới bình thường chứ…”

“Người bình thường” thức dậy đúng 1h sau đó. Bằng một cơn buồn nôn kinh thiên động địa. Anh chẳng biết anh lao vào nhà tắm như thế nào nhưng anh biết rằng cơn “phún xuất” lần 2 này có cường độ gấp mấy lần cơn cách đấy 1h. Khi anh vừa kịp bám tay vào thành toilet thì tất tấn tật mọi thứ tuôn ra như thác lũ. Mà có phải nó tuôn ra nhẹ nhàng như khi nó đi vào đâu? Bụng cứ quặn lên còn xương sườn cứ thắt lại. Đứng không được mà nửa ngồi nửa quỳ lại càng không yên. Cơn này chưa xong thì cơn khác tràn tới. Và hậu quả là một ít cái thứ nhầy nhụa, lợn cợn ấy trào lên cả mũi anh. Khỏi phải nói cũng biết cảm giác ấy khó chịu như thế nào. Vừa bỏng rát, vừa tanh tưởi. Khi cơn buồn nôn qua đi, anh vẫn thấy sợ hãi vì cái mùi còn vương vất trong mũi mình dù anh đã dùng bao nhiêu khăn giấy ướt để hỉ sạch nó. Sực nhớ ra mình có một cái hẹn chiều nay mà mình nhất định phải có mặt ở đó, anh ngại ngần nhắn 2 tin nhắn rồi lại chìm vào giấc ngủ thậm chí không kịp chờ tin nhắn trả lời, chỉ thoáng qua trong đầu: “Nôn hết thức ăn mà vẫn làm việc được, thật là lạ, cứ như nói không ra hơi mà vẫn hát được…”

Giấc ngủ sau đó thì toàn mộng mị. Bao nhiêu chuyện cũ mới đan xen vào nhau chẳng biết đường đâu mà lần.

Lần thứ hai thức dậy cũng chừng 1h sau đó. Lần này bên cạnh một cơn buồn nôn mới thì nguyên nhân còn thêm cái điện thoại cứ rền rĩ vì có msg mà không xem. Mà chẳng còn gì để nôn vẫn buồn nôn mới sợ. Mật xanh mật vàng cứ gọi là tổng biểu tình. Mà bấy giờ mới biết thà có cái để nôn còn sướng gấp vạn lần nôn khan thế này. Bạn dạ dày chẳng còn gì để tống ra nên có vẻ rất dằn dỗi, cứ vật mình vật mẩy như thế anh có lỗi đã nôn sạch từ 2 lần trước để lần này chơi trò này chán ơi là chán! Vật tới vật lui một hồi bạn thất vọng thật sự và cóc thèm đếm xỉa với anh nữa. Có lẽ bạn chê anh là “yếu bày đặt ra gió” vậy!

Anh lết vào giường nằm với một suy nghĩ là phải bù nước ngay. Ói mửa kiểu này mà không bù nước là rất nguy hiểm. Nhưng mà từ chỗ nằm đến tủ lạnh là quá xa. Những 3m. Tay chân anh thì nặng như đeo đá còn đầu anh thì váng vất mà lại còn thoang thoảng cái mùi kinh khiếp ấy. Mò mẫm trong bóng tối tự nhiên đụng phải chai nước mà có lần anh mang ra cho 1 người uống nhưng họ không đụng đến. Cũng vài tuần rồi. Ôi, nhưng lúc này mà còn băn khoăn gì. Thế là anh nhấp vài ngụm rồi lại dật dờ đi vào giấc ngủ. Những giấc mơ lần này rõ ràng hơn. Thấy cả chuyện tương lai. Chỉ là anh không rõ anh đang mơ hay anh đang tưởng tượng mà thôi.

Lại thức dậy. Không còn buồn nôn nữa. Chỉ là mệt. Anh nghĩ anh phải ăn gì đó và uống thuốc. Mà thật ra cũng không biết mình đang bị cái gì. Rối loạn tiêu hoá hay phải gió gì nữa. Mà mệt không nhấc nổi mình dậy. Gọi một vài cuộc điện thoại. Mọi người đang bận rộn với công việc của họ còn anh thì chẳng biết sao không dám mở miệng nhờ vả. Thấy ngại ngần. Vừa may có một người bạn đang ở gần nhà. Thế là có cháo và thuốc. Ăn được 1 chút. Cười khặc khặc được 1 chút. Và bạn về khi mắt anh díp lại…

Lần này anh lại còn mơ hoành tráng hơn. Hình như anh đã nói mê một đôi câu gì đó…

Tỉnh.

Bây giờ thì anh tỉnh. Tỉnh như sáo sậu. Giữa đêm giữa hôm như thế này. Anh trở mình mãi cũng không tìm lại được giấc ngủ. Mơ mộng gì cũng xách dép chạy tuốt. Bệnh tật cũng chỉ còn là chút rã rời chân tay và thoáng cái mùi nôn mửa đâu đó. Anh chong mắt nhìn vào khoảng tối nhờ nhờ trước mặt và thấy lười nhác tràn trề thân thể. Mà nằm đấy cũng chẳng biết để làm gì?

Ngồi dậy mở máy tính. Cảm giác như mình bị mất liên lạc với thế giới lâu lắm rồi(?!?). Một dãy icon của Y!M xám ngắt. Mọi người đã đi hết hay là ẩn mình ngay ở đấy. Cũng chẳng muốn gọi ai. Không lẽ lại than van rằng ôi anh/em vừa ốm đấy, mà bây giờ anh/em lại chẳng ngủ được, lạ thế em/anh nhỉ? Nghĩ đến đã thấy vô duyên.

Nghe 1 Cd cũ và viết mấy dòng nhảm nhí này chờ trời sáng.

Ngày mai còn nhiều việc mà chẳng biết cơn ốm đã đi hẳn chưa nữa?

Tự sự....

Làm phát title câu khách thế thôi chứ chẳng qua là bị người-bị-đặt-nhầm-tên () ép phải làm cái này. Đã thế làm luôn 8 phát "tự sự".....



1. Sách: không đọc sách vài tháng nay. Thế mà đang đọc dở một quyển mà trong đó tác giả hỏi rằng "Điều gì con người ta làm đầu tiên khi thức dậy?"


2. Phim: không xem phim vài tháng nay. Thế mà đang muốn xem lại Unfaithful để một lần nữa tự nhắc mình rằng tại sao trên đời này lại có đèn đỏ và đèn vàng.


3. Nhạc: vẫn nghe nhạc vài tháng nay. Thế mà trong nhà vẫn còn nhiều Cd đã mua mà không biết mình đã nghe lần nào chưa?


4. Bánh kem: đã mua 3 chiếc bánh (đủ 3 cỡ để làm một em bánh cưới vừa vừa) trong vòng 1 tuần qua. Thế mà không nếm được miếng nào, dù chỉ là một miếng kem dính lại trên con dao cắt bánh.


5. Hoa hồng: đã mua 25 bông hoa hồng và vác đi trong mưa trên 1 con đường vắng với hai hàng me xanh mướt. Thế mà lại không có ai quay lại cảnh tượng ấy!


6. Gối: là thứ thừa thãi nhất trong nhà, ai đời ở một mình mà có tới 12 cái gối to, nhỏ đủ cả. Thế mà còn nợ pé Khìn một đôi gối, nhục thế!


7. Tiền: là điều khao khát nhất bây giờ. Thế mà biết rất rõ rằng chỉ sáng mai, một số lượng tiền "to to" (đối với tôi thôi, tất nhiên), to cỡ bằng 2 cái bánh xe WaveS cộng với cái thân của nó sắp sửa "lên đàng".


8. Tám: là nick. Thế mà rất bực mình khi nghe thấy 1 người gọi cái tên đó.



Thế nhé! Phần số 8 bonus thêm vào đã thay cho việc chọn 7 người nạp mạng kế tiếp! Nam mô, đại xá thiên hạ!

Life is....

Cuộc sống…		hãy…
như một cơ may		nắm lấy nó
rất đẹp		chiêm ngưỡng nó
như một giấc mơ		đón nhận nó
như một thử thách		hãy đáp ứng nó
như một trò chơi		chơi với nó
như một gia tài		gìn giữ nó
như tình yêu		thưởng thức nó
như nỗi buồn		vượt qua nó
như lời hứa		cố thực hiện nó
là bí ẩn		khám phá nó
là cuộc chiến		chấp nhận nó
là cuộc phiêu lưu		can đảm lên
là một bài ca		hoà giọng cùng nó

Và cuộc sống thì vô cùng tuyệt vời, đừng bao giờ phá huỷ nó, T. nhé!

Thân thương,

Be.

Kem, góc Đồng Khởi, ngày….tháng….năm…

Tôi và Be ngồi bệt dưới đất. Ngực tôi hơi rỗng một tí. Ngậm từng thìa kem café. Vị ngọt trên đầu lưỡi còn cái lạnh trườn qua cổ họng. Mà không thấy dịu.

Câu chuyện lang thang qua các nẻo đường khác. Tôi nhìn sang tòa cao ốc sang cả bên kia. Ý nghĩ mảnh như khói bốc lên. Rồi tự nhiên hóa ra đám lửa. Đầu tôi ong ong khúc intro của một bài hát.

Be đoán ra ngay bài hát ấy. Có thể tôi đã bật lên thành lời. Níu vội cái ý nghĩ vừa trôi về phía chân trời, tôi quay trở lại câu chuyện. Be vẫn kể. Tôi nghe và ý kiến. Nhưng đôi mắt ấy xuyên qua tôi. Tôi thấy mình yếu hẳn. Mà sao an toàn!

Yaourt, góc Hai Bà Trưng, ngày…tháng…năm…

Ba cái ghế con. Thiên hạ ào ào qua lại. Còn câu chuyện thì toàn……..thiên hạ. Rồi tự nhiên Be xuất hiện, bất ngờ không báo trước. Tôi luống cuống, ngập ngừng chạm tay vào. Đám mây mù tự nhiên phát sáng? Tôi thấy Be từ phía sáng ấy. Nhưng chỉ là những đường viền khép lại một khối đen. Mà tôi ước gì cái khối đen nhỏ bé ấy có thể thong dong hơn thế.

Bạn hỏi lại tôi. Tôi thật sự không nhớ. Nhưng tôi khẽ cười. Bạn vẫn thế. Và Be vẫn thế.

Café, góc đường Pasteur, ngày…tháng…năm….

Tôi ngồi đó. Và Be ngồi đó. Tôi để một nửa trí óc của mình lang thang trên ….trời, cho mây và gió đưa đi, qua những tán lá, qua những ngọn đèn, qua cả toà cao ốc choáng hết tầm nhìn của tôi về phía chân trời. Be để hồn mình ra khoảng trống trước mặt. Cho đến khi..

Tự nhiên tôi thấy mình bị bỏ rơi. Be có biết tôi đang như thế nào không? Hẳn là không! Chắc Be không nghĩ ra. Tôi còn chưa nghĩ ra.

Tôi thấy mình buồn cười. Nghĩ về cả cái thế giới còn lại mà tôi luôn cố ý bỏ quên. Thế là tôi nhảy xổ vào thế giới của Be. Để khỏi thành một phần bị bỏ quên. Hơi nhố nhăng 1 chút. Nhưng hình như Be cũng chẳng phiền…

Café, Mạc Đĩnh Chi, ngày … tháng….năm…

Be ngồi nghe tôi nói. Ánh mắt thoáng sáng lên đắc ý. Tôi nhủ thầm: “ Biết giỏi rồi mà!”. Tôi im thì Be nói. Những chuyện xa xôi hay gần gũi. Có khi nó không hợp với tôi. Nhưng tôi thấy một phần của mình ở đấy. Sòng phẳng. Mà hơn cả thế. Tôi thấy có một bàn tay.

Tôi hơi lơ đễnh một chút vì phải nhắn một cái tin. Hơn nửa bộ não dồn sức vào đấy. Hình như Be không biết. Đến giờ tôi vẫn tự hỏi: nếu Be biết, Be sẽ nói thế nào?

Chanh muối, Thủ Khoa Huân, ngày…tháng…năm…

Tôi bắt đầu thấy nhớ Be. Tính xấu thế đấy. Lợi dụng người ta rất trắng trợn. Câu chuyện thỉnh thoảng lại gián đoạn bới…….xe cộ. Đầu óc tôi tệ đến nỗi không thế nhớ được gì ngoài ty tỷ những điều “quý báu” đang bị vất lăn lóc. Be nói rất nhiều. Tôi chỉ ngồi nghe. Và chống đỡ. Những thành trì tôi cố xây dựng cứ vụn vỡ dần.

Tôi nhìn vào mắt Be. Sao mà ướt thế? Tôi khẽ chớp mắt. Khô khốc. Và tôi bật cười.

Coca, trà đá và nhiều quá những con đường. Be yên tâm. Khi nào mắt T. cũng ướt như mắt Be, khi đấy T. sẽ……

Hết đêm nay là sáng mai!

Lâu rồi chẳng viết blog. Có mấy lần định viết nhưng sau vì chẳng có lời hứa nào với ai nên không có động lực hoàn thành. Hôm nay cũng không có lời hứa nhưng vẫn viết vì tự nhiên nhớ ra có lần Meg remind cái description của blog tôi là “Hope it’s useful”. Cái sắp viết cũng hy vọng là có ích. Cố mà đọc đến cuối nhé!

Cách đây 3 ngày một người bạn rủ đi nghe Thiền sư Thích Nhất Hạnh giảng ở chùa Pháp Vân. Thiền sư này thì rất nổi tiếng ở hải ngoại và nghe đâu mỗi lần ông giảng thì người nghe phải mua vé đến tận vài chục đô. Thế là sẵn nhân dịp mẹ vẫn còn ở đây, chở mẹ đi cùng luôn.

Đông ơi là đông! Cái chùa thì xa mà Phật tử kéo đến nghe nườm nượp. Không biết trong số Phật tử đó có bao nhiêu người nắm được “giá vé nghe giảng” của Thiền sư ở hải ngoại như tôi mà đông đảo thế? Nhà chùa đã chuẩn bị sẵn một số ghế ngồi nhưng do Phật tử đông đảo quá nên đa số toàn phải đứng hoặc ngồi bệt trên sân chùa. Khi 3 người chúng tôi đến nơi thì “Sư ông” (các sư gọi Thiền sư như thế) vẫn chưa đăng đàn. Một sư cô đang dạy cho mọi người cách Thiền bằng 3 bài hát cải biên dân ca. Nhưng mà vì bỏ mất đoạn đầu nên không biết làm sao mà kết hợp được chuyện hát và chuyện thiền. Cũng may sau đó sư cô chuyển sang hướng dẫn cách Thiền khác (đây cũng là một nội dung chính trong bài giảng của thầy Thích Nhất Hạnh nên để phần sau nói cho tập trung luôn).

Cuối cùng thì Thiền sư cũng xuất hiện. Đầu tiên, ông đề nghị mọi người hãy cùng nghe ông và các sư thầy, sư cô (sắp thành hai đội tả, hữu bên sập mà Thiền sư ngồi) đọc một bài kinh bằng…tiếng Anh. Bài kinh này theo Thiền sư là có khả năng an ủi tâm hồn, hàn gắn vết thương, công kích những u chướng trong cơ thể người nghe; thậm chí, người ở xa không có cơ hội được nghe mà chúng ta tập trung tinh thần thầm gọi tên họ trong lúc đang nghe thì những khổ nạn họ đang gặp cũng được giảm đi ít nhiều. Thật tình là khi nghe hết công dụng của bài kinh này thì tôi … không tin lắm. Nhưng nghĩ lại, hẳn nội dung của nó cũng nhằm cầu chúc cho mọi người có được hạnh phúc, bình yên thì nhân dịp mình cũng có mặt ở đây cũng không nên bỏ qua cơ hội này. Thế là nhắm mắt định thần gọi tên một vài người với hy vọng (dù ít thôi) là bài kinh sẽ phát huy tác dụng mỹ mãn. Cũng mong sớm có cơ hội kiểm chứng tác dụng ấy. Mà lạ lắm, lần đầu tiên trong đời mới thấy, bài kinh này được các sư ngân nga, chia bè như là ca đoàn nhà thờ vậy. Nghe rất êm ái. Phải tội tiếng Anh của tôi vốn kém mà các sư ngân nga, chia bè cũng nhiều nên nghe chỉ loáng thoáng cái gì mà “happiness”, “peace in mind”,..

Kết thúc bài kinh là Thiền sư Thích Nhất Hạnh bắt đầu giảng. Đây là cái mà tôi muốn nói qua blog này. (Nhưng đúng là bản tính, hễ không nói thì thôi chứ đã nói là nói dài, nói dai và nói dở; đồng thời cũng khẳng định luôn là rất ít khi không nói). Thật ra nhiều người chưa hiểu nhiều về Phật giáo chắc không biết rằng mỗi bài giảng đều có nhắm vào đối tượng người nghe nhất định. Cùng một nội dung ấy nhưng đối với từng nhóm đối tượng các sư sẽ có một nôi dung giảng khác nhau. Hôm ấy, ở chùa Pháp Vân, đối tượng chủ yếu là giới bình dân nên bài giảng rất đơn giản. Tựu trung lại, Thiền sư nhấn mạnh hai vấn đề sau:

• Việt Nam là nước có truyền thống Phật giáo lâu đời nhưng người dân Việt Nam chưa biết phát huy hết những giá trị của Phật giáo. Người dân chúng ta chủ yếu là đi chùa, thắp hương, cúng dường mong mỏi những việc làm đó sẽ tạo phước (rất mơ hồ) cho mình về sau trong khi có những điều Phật dạy hữu dụng ngay cho chúng ta thì chúng ta không hiểu, không biết cách ứng dụng. Thiền sư khẳng định rằng: “Tu là để hạnh phúc ngay hôm nay chứ không phải là cầu hạnh phúc ngày mai”.
• Để minh họa cho điều đó, Thiền sư hướng dẫn mọi người cách thiền. Ở đây tôi xin phép không nói đến Thiền là gì (vì tôi cũng không biết nữa), chỉ muốn nói một chút về tác dụng của nó là giúp cho người thiền có được thân tâm an lạc. Cả thể xác và tâm hồn của người thiền được nhẹ nhàng, thảnh thơi. Và sau đây là 2 cách thiền đơn giản nhất mà Thiền sư đã hướng dẫn:

- Ngồi xếp bằng, mắt mở nhìn về phía trước khoảng 1m hay có thể nhắm nếu tinh thần minh mẫn (chủ yếu là sợ nếu mệt mà nhắm mắt sẽ…ngủ gật). Tập trung suy nghĩ vào hơi thở của mình. Mình hít vào thế nào, luồng khí đi đến đâu, đang qua chỗ nào? Mình thở ra như thế nào, luồng khí đi đến đâu, đang qua chỗ nào? Thiền sư còn dạy thêm một bài kệ nhỏ bổ trợ khi hít, thở: “Thở vào tâm tĩnh lặng. Thở ra miệng mỉm cười”. Nói chung, với ngộ tính thấp của mình, tôi đúc kết rằng, khi thiền, cố hết sức tập trung vào hơi thở của mình. Quên hết mọi chuyện đi. Chỉ có hơi thở là điều mà mình quan tâm.

- Đi. Bước từng bước nhỏ (dĩ nhiên, nên bước trong nhà, trong phòng hay chỗ nào an toàn chứ đừng bước nhỏ ngoài đường mà xe tông hồi nào không hay). Bài này cũng như bài trước. Khi bước chúng ta tập trung hết tinh thần vào việc chúng ta đang bước đi và hơi thở của mình. Và dĩ nhiên là quên hết mọi chuyện đi.

Thế tác dụng của những việc trên là gì? Thiền sư có giảng rất nhiều nhưng thật tình là tôi không hiểu hết hay không thể hiểu hết. Tuy nhiên, cá nhân tôi thì hiểu một điều. Thật ra nó cũng không xa lạ gì với tôi. Trước đến giờ, tôi vẫn hay chia sẻ với bạn bè về cách vượt qua những bế tắc của mình là đi ngủ. Ngủ được 1 đêm, tôi có niềm tin rằng đêm khủng khiếp như thế cũng qua thì tôi vẫn có thể sống được. Qua được một đêm thì sẽ qua được những đêm kế tiếp. Còn ở đây là khoảnh khắc. Tôi tin rằng ai trong chúng ta cũng vậy, có những lúc chúng ta cảm thấy như mình không thể tiếp tục được, mình mệt mỏi quá rồi, mình đã đi vào đường cùng rồi. Thì đây, bạn hãy thử hít thở hay đi từng bước nhỏ với tất cả tâm trí của mình trong từng hơi thở, từng bước đi xem sao. Rõ ràng, có 1 khoảnh khắc nào đó bạn quên bẵng đi vấn đề của mình. Mà khi đã quên được nó 1 lúc nghĩa là có lúc nó không thể giết bạn được. Mà nó không giết bạn được một lúc thì cũng có nghĩa nó chẳng mạnh như bạn nghĩ trước đó đâu, bạn vẫn có thể giải quyết nó mà. Tôi nghĩ đơn giản vậy đấy. Từ một khoảnh khắc giải thoát sẽ nhân lên dần và tôi hiểu rằng tôi sẽ không chết vì những gì đang dày vò mình, nó không giết được tôi và công việc của tôi chỉ còn là giải quyết nó chứ không phải là chịu đựng nó. Đơn giản hơn nữa, chỉ vài hơi thở chúng ta sẽ lấy lại được bình tĩnh tránh được những quyết định vội vàng và bồng bột. Thế thì có mất gì đâu mà không thử chứ?

Nói chung Thiền sư nói rất nhiều. Tôi thì suy nghĩ một chút. Thấy vỡ ra vài điều. Chắc là nên bớt cúng dường đi. Chắc là nên tập bình tĩnh hơn. Chắc là đêm nào mình cũng qua được. Chắc là khoảnh khắc nào mình cũng qua được.

Bạn đọc đến đây có muốn thử không? Nếu bạn thử, và phát hiện ra cái gì hay ho thì share nhé!

Đầu năm mà nói những chuyện này để khoe dốt thì cũng hơi buồn cười. Nhưng mà toàn bạn bè ấy mà. Miễn nó có ích, dù chỉ với 1 người thì đã mừng rồi. Hope it’s useful mà!